Należałoby na klęczkach pisać wykład obrzędów ofiary mszalnej, która przedstawia, wyraża i streszcza wszystką wielkość, piękność i wspaniałość religii Bożej. Ofiara Mszy Świętej jest chwałą nieba, zbawieniem ziemi i czyśćca, postrachem piekła. W ofierze tej zawiera się wszystko, co najgodniejsze podziwu aniołów i ludzi. Ona jest skarbem wszystkich łask, zapewnieniem nieśmiertelności, przypieczętowaniem wszystkich dobrodziejstw, jakie Pan Bóg kiedykolwiek nam uczynił.
bł. Antonii Julian Nowowiejski
Kościół ustanowił pewne obrzędy liturgiczne, czyli zewnętrzne czynności, aby:
- otoczyć powagą cześć Boską i zjednać jej należyte poszanowanie,
- w sposób zewnętrzny oddać cześć Panu Bogu,
- tajemnice wiary zewnętrznie wyrazić i uczynić je ludziom bardziej przystępnymi i zrozumiałymi,
- także przez zmysły trafiać do serc ludzi, podnosić ich umysły i pomnażać wewnętrzne nabożeństwo.
Ze względu na zewnętrzne ceremonie możemy wyróżnić następujące rodzaje Mszy:
- Mszę pontyfikalną (Missa pontificalis) - jest to Msza uroczysta sprawowana przez biskupa, któremu oprócz diakona i subdiakona towarzyszą także dwaj diakoni honorowi oraz prezbiter-asystent. Msza pontyfikalna sprawowana przez papieża nosi nazwę Mszy papieskiej.
- Mszę uroczystą (Missa sollemnis) - odprawiana jest z asystą diakona i subdiakona. Towarzyszy jej śpiew celebransa, lewitów oraz chóru. W czasie Mszy stosuje się okadzenia na Introit, Ewangelię, Offertorium oraz Podniesienie.
- Mszę śpiewaną (Missa cantata) - jest to Msza, w której niektóre części (kolekta, Lekcja, Ewangelia, prefacja, Pater Noster, Ite, missa est) są śpiewane przez celebransa. Podczas Mszy chór lub organista śpiewają części stałe (Kyrie, Gloria, Credo, Sanctus, Agnus Dei) oraz części zmienne tzw. propria (Introit, Graduał, Alleluia lub Traktus, Offertorium, Communio). W czasie Mszy śpiewanej można stosować okadzenia, tak jak we Mszy uroczystej.
- Mszę czytaną (Missa lecta) podczas której wszystkie części Mszy są recytowane przez kapłana.
Historycznie liturgia mszalna dzieli się na dwie główne części: Mszę katechumenów i Mszę wiernych. Pierwsza część ma charakter przygotowawczy. Składa się ona z modlitw wstępnych, czytań biblijnych, kazania oraz wyznania wiary (Credo). W starożytności po Credo katechumeni, czyli kandydaci do chrztu oraz pokutnicy musieli opuścić kościół. Durga część obejmująca ofiarowanie, kanon, komunię św. i rozesłanie nazywa się Mszą wiernych, ponieważ w starożytności mogli w niej uczestniczyć tylko wierni członkowie Kościoła.
We Mszy św. możemy wyróżnić 5 głównych części:
- Wstęp
- Ofiarowanie
- Kanon i Przeistoczenie
- Komunię św.
- Zakończenie
Z pośród tych części Ofiarowanie, Kanon i Komunia św. są istotnymi częsciami Mszy św. Oznacza to, że dobrowolne opuszczenie jednej z nich w niedzielę lub święto nakazane jest grzechem śmiertelnym.
Wstęp
Modlitwy u stóp ołtarza. Kapłan ubrany w szaty liturgiczne udaje się do ołtarza, wstępuje po jego stopniach, a następnie stawia kielich na środku, otwiera mszał (jeżeli nie zostało to zrobione wcześniej) i ponownie udaje się przed stopnie ołtarza. W ten sposób kapłan pokornie wyraża swoją niegodność przystąpienia do sprawowania Najświętszej Ofiary.
Msza św. rozpoczyna się znakiem krzyża: In nomine Patris, et Filii, et Spiritus Sancti. Amen. Jest on nie tylko wyznaniem wiary katolickiej i przypomnieniem naszego chrztu, ale także przypomina nam o Ofierze Krzyża, która uobecnia się w sposób bezkrwawy podczas Mszy św. Następnie kapłan odmawia na przemian z ministrantem psalm 42, rozpoczynający się od słów Judica me, wraz z antyfoną Introibo ad altare Dei (Przystąpię do ołtarza Bożego). Psalm ten wyraża z jednej strony pragnienie zbliżenia się do ołtarza i świętych tajemnic, z drugiej - poczucie niegodności i grzeszności wobec Majestatu Bożego. Odmawiając ten psalm kapłan prosi również o oddalenie nieprzyjaciół zbawienia.

Ponieważ Kościół pragnie, by Najświętsza Ofiara była sprawowana z czystym sercem, polecił na samym jej początku odmawiać spowiedź powszechną. Wyznanie grzechów poprzedza znak krzyza z prośbą o pomoc Bożą: Wspomożenie nasze w imieniu Pana, który stworzył niebo i ziemię. - Adiutorium nostrum in nomine Domini, qui fecit cœlum et terram. Słowa te są wzięte z psalmu 123. Na znak uniżenia kapłan pochyla się głęboko i odmawia spowiedź powszechną - Confiteor. Modlitwa ta składa się z dwóch części: w pierwszej kapłan oskarża się przed Bogiem, świętymi i ludem oraz uznaje swoją winę, w drugiej - prosi świętych i zgromadzonych wiernych o modlitwę za siebie do Boga. Wypowiadając słowa: moja wina, moja wina, moja bardzo wielka wina kapłan trzykrotnie bije się w piersi. Jest to znak żalu za grzechy, wspomniany już w Nowym Testamencie (por. Łk 18, 13; Łk 23, 48). Następnie w imieniu ludu akt pokuty odmawia ministrant. Na zakończenie celebrans udziela rozgrzeszenia wstawienniczego: Misereatur vestri omnipotens Deus oraz Indulgentiam, absolutionem...
Modlitwy końcowe. Na zakończenie modlitw u stopni ołtarza kapłan odmawia jeszcze kilka modlitw. Deus tu conversus vivificabis nos. - Zwróć się ku nam, Boże, i ożyw nas. Kapłan po wyznaniu grzechów zwraca się jeszcze raz do Boga i prosi Go o miłosierdzie. Bóg widząc skruchę człowieka zwraca się ku niemu. Ministrant odpowiada: Et plebs tua laetabitur in te. - A lud Twój rozraduje się w tobie. Doskonałe pojednanie się z Bogiem jest źródłem radości człowieka. Ostende nobis Domine misericordiam tuam. - Okaż nam Panie miłosierdzie swoje. Domine exaudi orationem meam. - Panie wysłuchaj modlitwę moją. Po tych modlitwach celebrans wstępuje po stopniach ołtarza odmawiając w tym czasie modlitwę Aufer a nobis: Zgładź nieprawości nasze prosimy Cię, Panie, abyśmy z czystym sercem mogli przystąpić do tajemnic najświętszych. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen. Jest to prośba o jeszcze większą czystość duszy, która jest konieczna, aby przystąpić do Sancta sanctorum - Świętego świętych. W poczuciu swojej niegodności kapłan opiera swoją prośbę nie na własnych zasługach, ale na zasługach świętych, a zwłaszcza tych świętych, których relikwie są złożone w ołtarzu. Prosimy Cię, Panie, przez zasługi świętych twoich, których relikwie tutaj się znajdują, oraz wszystkich świętych, abyś mi raczył odpuścić wszystkie grzechy moje. Amen. Przy słowach których relikwie tutaj się znajdują kapłan całuje ołtarz na znak czci a po zakończeniu tej modlitwy udaje się na stronę Lekcji (lewą stronę ołtarza względem krzyża ołtarzowego).
Introit. Kapłan odczytuje z mszału zmienną część Mszy zwaną antyfoną na wejście. Rozpoczynając ją kapłan ponownie czyni znak krzyża.
Dalszy ciąg w przygotowaniu