O Ofierze Mszy Świętej

ks. Alojzy Jougan

Istota Ofiary Mszy św.

Msza św., składana przez ważnie wyświęconego kapłana, jest bezkrwawym odnowieniem krwawej ofiary Chrystusa P. na krzyżu, w którym chleb i wino za­mienione w Jego Ciało i Krew ofiaruje się Bogu a ludziom przydziela się zasługi czyli owoce krzyżowej ofiary Chrystusowej wedle formy ustanowionej przez Chrystusa P. i przez Jego Kościół katolicki.

1. Nazwa. W języku Kościoła nazywa się ofiara Mszy św. od dawna wyłącznie liturgią w ściślejszem znaczeniu, gdyż w niej jednoczy się prawie cała publiczna cześć Boska (kult latreutyczny), a co najmniej Msza św. wypełnia jej część naj­istotniejszą. Zwyczajnie wyraz liturgia, użyty w tym wyróżniającym znaczeniu, ma bliższe określenie w uzupełniających wy­razach: eucharistica, mystica lub sacrosancta. Jednak nie tylko sam akt liturgiczny ofiary Mszy św., ale także jej forma, tj. ro­dzaj i sposób, w jaki ją zawsze składano, miał także w języku Kościoła miano liturgii, tak, że wyraz ten bywa prawie równo­znacznym z liturgicznym formularzem dla Mszy św., czyli z mszałem i rytuałem. W tym znaczeniu używa się tego wyrazu dla oznaczenia różnych obrzędów i tekstów, stosowanych przy Mszy św., jakoto: liturgii zachodniej, wschodniej itd.

2. Istota. Ofiara złożona na krzyżu trwa dalej w Kościele jako ofiara bezkrwawa dla godnego uczczenia P. Boga i dla przyswojenia owoców ofiary krzyżowej wszystkim ludziom i po wszystkie czasy. Przez nią otrzymuje zjednoczenie między Bo­giem a człowiekiem wyraz zewnętrzny, a człowiek znajduje za­razem najskuteczniejszy środek zdążania do świadomego i do­browolnego a skutecznego zjednoczenia z Bogiem i utrzymania się w nim trwałego. Jako najdoskonalsza ofiara uwielbienia, dziękczynienia, przejednania i ubłagania jest Msza św. szczytem i ogniskiem całego kultu, najwyższą czcią P. Boga i źródłem wszelkich łask dla ludzi.

We Mszy św. Kościół ofiaruje Chrystusa P., a przez niego także siebie Ojcu niebieskiemu, składa przez kapłana widzialnie wraz z prawdziwym Ciałem Chrystusa P. także swoje ciało mi­styczne w ofierze. Z tego wynika, że każdy z wiernych powi­nien konsekwentnie jako członek Kościoła także siebie samego ofiarować świadomie i dobrowolnie. Jeśli to czyni, spełnia za pomocą Mszy św. najprzedniejszy obowiązek moralny czci Boga i zadośćuczynienia  za swe  grzechy.  Ponadto zaspakaja przez nią najwyższe potrzeby swej duszy  w sposób  człowiekowi na ogół możliwy.

3. Owoce Mszy św. Msza św. sprawuje łaski przez się (ex opere operato). Chociaż Msza św. jest  przedmiotowo nieskoń­czonej wartości, to jednak człowiekowi, jako istocie skoń­czonej, przynieść może rzeczywiście tylko skończone łaski, których liczba i miara zależy od woli i dobroci Boga, ale także od wiary i ufności, od pobożności  i całej dyspozycji liturgia, jakoteż tych, za których składa się ją w ogólności lub specjalnie (ex opere operantis). Także obrzędy Mszy św., przez które Kościół działa jako pośrednik, nie mogą być bez wpływu na liczbę i wymiar łask rzeczywiście udzielonych. Stąd nie bez podstawy wnioskuje się, że uroczysta Msza św. więcej łask jedna, niż cicha, a wotywna i żałobna odprawiana w szczególniejszych potrzebach wedle osobnych formularzy więcej, niż Msza św. codzienna, składana na intencję żyjących i za dusze zmarłych.

Obrzędy Mszy św.

Liturgia mszalna dzieli się na podstawie historycznej na dwie główne części: Mszę katechumenów czyli wstęp do Mszy św. i na Mszę wiernych. Z punktu widzenia metodyczno-teologicz­nego dzieli się na 3 (wzgl. 4) główne części: (Ewangelia). Ofia­rowanie, Przeistoczenie i Komunia.

Z powodu wzniosłości ofiary Mszy św., są przepisy litur­giczne co do tej św. czynności nierównie ściślejsze i dokład­niejsze, niż co do innych funkcyi liturgicznych. Jakoż należą kościelne postanowienia co do cielesnego i duchowego uzdol­nienia do niej kapłana, co do jego przygotowania i dyspozycji du­chowej do najprzedniejszych przepisów dyscyplinarnych.

Ale także od wiernych wymaga Kościół największego sza­cunku wewnętrznego i zewnętrznego dla św. Ofiary i zobowią­zuje ich pod grzechem ciężkim, by uczestniczyli w niej w nie­dziele i święta nakazane z pobożnością.

Cały ryt (obrzęd) Mszy św. tchnie najgłębszą czcią i uwiel­bieniem Boga, pokornym wyznaniem ludzkiej ułomności i grzesz­ności, ale także dziecięcym zaufaniem w dobroć Bożą i miło­sierdzie za pośrednictwem Chrystusa P., około którego gromadzą się zastępy wiernych, aby wspólnie ofiarować Go, a z nim i siebie Ojcu Niebieskiemu. Tekst licznych modlitw mszalnych, 8-krotne wzajemne pozdrowienie (Dominus vobiscum — Pax vobis), czę­ściej ponawiające się wezwanie do modlitwy (Oremus — Orate), przypomina ciągle tę prawdę, że składanie św. Ofiary jest wspólną akcją św., że cały Kościół, a szczegółowo zgroma­dzeni wierni z Chrystusem i zastępującym Go kapłanem skła­dają łącznie tę św. Ofiarę.

Celem obrzędów mszalnych jest: uzmysłowienie podnio­słości św. Ofiary i zachęcenie wiernych przez zewnętrzne znaki wiary i pobożności do rozważania św. tajemnic, które są ukryte we Mszy św. Obrzędy te i kościelne przepisy, do Mszy św. odnoszące się, są dokładnie podane w rubrykach mszału (Rubr. generales.. Ritus servandus.. De defectibus.. na początku mszału, zaś Ordo missae po obrzędach W. Soboty).

PODRĘCZNIK TEOLOGII PASTERSKIEJ wedle najpoważniejszych autorów i nowszych orzeczeń Kongregacji, ułożył x. dr. Alojzy Jougan, emer. profesor teologii pasterskiej w uniwersytecie lwowskim, Lwów 1917.