LIST APSOTOLSKI MOTU PROPRIO SUMMORUM PONTIFICUM

Papieże (Summorum Pontificum) zawsze, aż do naszych czasów, troszczyli się o to, aby Kościół Chrystusa składał godny kult Majestatowi Boga, „na cześć i chwałę Jego imienia” i „na pożytek całego Jego Kościoła świętego”.

Od niepamiętnych czasów jest konieczne, i będzie również w przyszłości, utrzymanie zasady, według której "każdy Kościół partykularny winien się zgadzać z Kościołem powszechnym nie tylko w dziedzinie nauki wiary i znaków sakramentalnych, lecz także w odniesieniu do powszechnie przyjętych zwyczajów sięgających apostolskiej i nieprzerwanej tradycji. Zwyczaje te winny być zachowywane nie tylko dla uniknięcia błędów, lecz także w celu przekazywania nienaruszonej wiary, ponieważ norma modlitwy Kościoła odpowiada normie jego wiary”¹.

Wśród papieży, którzy wykazali taką należytą troskę, wyróżnia się imię św. Grzegorza Wielkiego, który zadbał o to, aby nowym narodom Europy została przekazana zarówno wiara katolicka, jak i skarby kultu i kultury nagromadzone przez Rzymian we wcześniejszych wiekach.

Polecił on, aby została określona i zachowana forma świętej liturgii, zarówno Ofiary mszalnej, jak i Oficjum Bożego, według której celebrowano w Rzymie, Była ona propagowana z największą troską przez mnichów i mniszki, którzy, działając zgodnie z Regułą św. Benedykta, wszędzie wraz z głoszeniem Ewangelii potwierdzali swoim życiem zbawienną zasadę zawartą w Regule: „Niech nic nie będzie przekładane nad dzieło Boże” (rozdz. 43). W taki sposób święta liturgia celebrowana zgodnie ze zwyczajem rzymskim nie tylko ubogaciła wiarę i pobożność, lecz także kulturę wielu pokoleń. Wiadomo bowiem, że łacińska liturgia Kościoła w swoich różnych formach, w każdym okresie ery chrześcijańskiej, wzbudziła w życiu duchowym licznych świętych oraz umocniła wiele narodów w cnocie religijności i ożywiła ich pobożność.

W ciągu wieków wielu innych papieży wykazało szczególną troską o to, aby święta liturgia spełniała w sposób skuteczniejszy to zadanie. Wyróżnia się wśród nich św. Pius V, który, powodowany ogromną gorliwością duszpasterską, idąc za wezwaniem Soboru Trydenckiego, odnowił cały kult Kościoła, zatroszczył się o wydanie ksiąg liturgicznych, opracowanych i „odnowionych zgodnie z normą Ojców”, oraz przekazał je do użytku Kościołowi łacińskiemu.

Wśród ksiąg liturgicznych obrządku rzymskiego wyróżnia się Mszał Rzymski, który powstał w Rzymie i stopniowo, wraz z upływem wieków, przyjął formy bardzo podobne do formy obowiązującej w ostatnich czasach.

„Ten sam cel przyświecał w ciągu następnych wieków Biskupom Rzymu, którzy troszczyli się o odnowę lub dokładnie ustalali kształt obrzędów i ksiąg liturgicznych, a później, od początku naszego stuleci, podejmowali zadanie bardziej generalnej reformy”². Tak działali nasi poprzednicy: Klemens VIII, Urban VIII, św. Pius X³ , Benedykt XV, Pius XII i bł. Jan XXIII.

W ostatnich czasach Sobór Watykański II wyraził pragnienie, aby należna cześć i szacunek dla kultu Bożego zostały jeszcze raz odnowione i przystosowane do potrzeb naszej epoki. Kierowany tym pragnieniem, nasz Poprzednik, papież Paweł VI, w 1970 r. zatwierdził dla Kościoła łacińskiego zreformowane i częściowo odnowione księgi liturgiczne. Przetłumaczone na różne języki świata, w dużym stopniu zostały one dobrze przyjęte przez biskupów, jak również przez kapłanów i wiernych. Jan Paweł II przejrzał trzecie wydanie wzorcowe Mszału Rzymskiego. W ten sposób papieże działali, aby „ta, rzec można liturgiczna budowla...oczyszczona ze smutnych przejawów starzenia się, na nowo ukazała się w splendorze swojej godności i harmonii”⁴.

Jednak w niektórych regionach liczni wierni z wielką miłością i uczuciem przylgnęli – i tak się nadal dzieje – do wcześniejszych form liturgicznych, które tak głęboko przeniknęły ich kulturę i  ducha, że papież Jan Paweł II , kierowany troską duszpasterską w stosunku do tych wiernych, w 1984 r. specjalnym indultem Quattuor abhinc annnos, wydanym przez Kongregację ds. Kultu Bożego, udzielił władzy używania Mszału Rzymskiego wydanego prze bł. Jana XXIII w 1962 r.; następnie, w 1988 r., Jan Paweł II listem apostolskim Ecclesia Dei, danym w formie Motu proprio, ponownie zachęcił biskupów do korzystania szeroko i wielkodusznie z takiej władzy w stosunku do wszystkich wiernych, którzy by o to prosili.

Na powtarzające się usilne prośby tych wiernych, długo analizowane przez naszego Poprzednika, Jana Pawła II, i po wysłuchaniu kardynałów na konsystorzu odbytym w dniu 23 marca 2006 r., My sami, rozważywszy w sposób pogłębiony każdy aspekt tej kwestii, wezwawszy Ducha Świętego i licząc na pomoc Bożą, niniejszym listem, ustalamy co następuje:

Art.1. Mszał Rzymski promulgowany przez Pawła VI jest zwyczajnym wyrażeniem lex orandi Kościoła katolickiego obrządku łacińskiego. Jednak Mszał Rzymski promulgowany przez św. Piusa V i ponownie wydany przez bł. Jana XXIII powinien być uważany za nadzwyczajne wyrażenie tej samej lex orandi i traktowany z należną czcią ze względu na jego czcigodne i starożytne użycie. Te dwie formy wyrazu legis orandi Kościoła w żaden sposób nie będą prowadzić do podziału w lex credendi Kościoła. Są one dwoma sposobami zastosowania jedynego obrządku rzymskiego.

Dlatego jest godziwe celebrowanie Ofiary mszalnej zgodnie z wydaniem wzorcowym Mszału Rzymskiego promulgowanego przez bł. Jana XXIII i nigdy nie zniesionego, jako nadzwyczajną formą liturgii Kościoła. Warunki korzystania z tego Mszału ustalone przez wcześniejsze dokumenty: Quattuor abhinc annos i Ecclesia Dei zostają zastąpione zgodnie z tym, co następuje:

Art. 2. W Mszach celebrowanych bez ludu każdy kapłan katolicki obrządku łacińskiego, zarówno diecezjalny, jak i zakonny, może używać albo Mszału Rzymskiego wydanego przez papieża bł. Jana XXIII w 1962 r., albo Mszału Rzymskiego promulgowanego przez papieża Pawła VI w roku 1970 i to każdego dnia, z wyjątkiem Triduum Sacrum. Do takiej celebracji według jednego lub drugiego Mszału kapłan nie potrzebuje żadnego pozwolenia, ani ze strony Stolicy Apostolskiej, ani ze strony swojego ordynariusza.

Art. 3. Wspólnoty instytutów życia konsekrowanego i stowarzyszeń życia apostolskiego, zarówno na prawie papieskim, jak i diecezjalnym, które w koncelebracji konwentualnej lub „wspólnotowej" we własnych oratoriach pragną celebrować Mszę świętą według wydania Mszału Rzymskiego promulgowanego w 1962 r., mogą to czynić. Jeśli jakaś wspólnota albo cały instytut czy stowarzyszenie chce celebrować w taki sposób często lub zazwyczaj, lub stale, to muszą o tym zdecydować przełożeni wyżsi zgodnie z prawem oraz przepisami i statutami partykularnymi.

Art. 4. Do celebracji Mszy świętej, o której mowa w art. 2, mogą być dopuszczeni - zachowując przepisy prawa - także wierni, którzy sami by o to prosili.

Art. 5. § l. W parafiach, w których istnieje na stale grupa wiernych przywiązana do wcześniejszej tradycji liturgicznej, niech proboszcz chętnie przyjmie ich prośby o celebrowanie Mszy świętej według obrzędu z Mszału Rzymskiego wydanego w 1962 r. Niech zatroszczy się, aby dobro tych wiernych było zharmonizowane ze zwyczajną troską duszpasterską parafii pod przewodnictwem biskupa, zgodnie z kan. 392, unikając niezgody i sprzyjając jedności całego Kościoła.

§ 2. Celebracja według Mszału bł. Jana XXIII może mieć miejsce w dni powszednie; również w niedziele i święta może mieć miejsce celebracja tego rodzaju.

§ 3. Wiernym i kapłanom, którzy o to proszą, proboszcz niech pozwoli na celebracje w tej nadzwyczajnej formie także w szczególnych okolicznościach, takich jak zawarcie małżeństwa, pogrzeby lub specjalne okazje, na przykład pielgrzymki.

§ 4. Kapłani, którzy używają Mszału bł. Jana XXIII, muszą być do tego zdatni i wolni od przeszkód prawnych.

§ 5. W kościołach, które nie są kościołami parafialnymi ani konwentualnymi, jest zadaniem rektora udzielenie pozwolenia, o którym wyżej mowa.

Art. 6. W Mszach celebrowanych z ludem według Mszału bł. Jana XXIII czytania można głosić także w językach lokalnych, korzystając z wydań zatwierdzonych przez Stolicę Apostolską.

Art. 7. Jeśli grupa wiernych świeckich spośród tych, o których mowa w art. 5 § l, nie otrzymała od proboszcza zadowalającej odpowiedzi na swoje prośby, niech poinformuje o tym biskupa diecezjalnego. Biskup jest usilnie proszony o wysłuchanie ich prośby. Jeśli nie może on zapewnić takiej celebracji, niech poinformuje o tym Papieską Komisję „Ecclesia Dei”.

Art. 8. Biskup, który pragnie odpowiedzieć na takie prośby kierowane przez wiernych świeckich, ale z różnych przyczyn jest przeszkodzony w uczynieniu tego, może poinformować o tym Papieską Komisję „Ecclesia Dei”, by okazała mu radę i pomoc.

Art. 9. § l. Proboszcz, po uważnym rozpatrzeniu wszystkiego, może także dać pozwolenie na użycie bardziej starożytnego obrzędu w przypadku udzielania sakramentów chrztu, małżeństwa, pokuty i namaszczenia chorych, jeśli doradza to dobro dusz.

§ 2. Ordynariuszom zostaje przyznana władza udzielania sakramentu bierzmowania, korzystając z poprzedniego starożytnego Pontyfikatu Rzymskiego, ilekroć doradza to dobro dusz.

§ 3. Duchowni ustanowieni in sacris mogą godziwie używać Brewiarza Rzymskiego promulgowanego przez bł. Jana XXIII w 1962 r.

Art. 10. Ordynariusz miejsca, jeśli uzna to za właściwe, będzie mógł erygować parafię personalną, zgodnie z kań. 518, dla celebracji według bardziej starożytnej formy obrządku rzymskiego albo mianować rektora lub kapelana, zachowując przepisy prawa.

Art. 11. Papieska Komisja „Ecclesia Dei”, erygowana przez Jana Pawła II w 1988 r.⁵ nadal wypełnia swoje zadanie.
Komisja posiada formę, zadania i przepisy, które Biskup Rzymu zechce jej nadać.

Art. 12. Papieska Komisja „Ecclesia Dei”, oprócz władz, którymi już się cieszy, będzie korzystać z władzy Stolicy Świętej, czuwając nad zachowywaniem i stosowaniem niniejszych dyspozycji.

Nakazujemy, aby to wszystko, co zostało przez Nas postanowione niniejszym listem apostolskim danym w formie Motu proprio, było traktowane jako postanowione i zatwierdzone oraz zachowywane od dnia 14 września bieżącego roku, święta Podwyższenia Krzyża Świętego, bez względu na to, co mogłoby być temu przeciwne.

Dane w Rzymie, u Świętego Piotra, dnia 7 lipca 2007 r., w trzecim roku Naszego Pontyfikatu.

_______________________________
Przypisy:
¹ Wprowadzenie ogólne do Mszału Rzymskiego, wyd. trzecie, nr 397
² Jan Paweł II, List apostolski Vicesimus quintus annus (4 grudnia 1988), 3: AAS 81 (1989), 899.
³ Tamże.
⁴ Św. Pius X, List apostolski Motu proprio Abhinc duos annos (23 października 1913: AAS (1913) 449-450; por. Jan Paweł II, List apostolski Vicesimus quintus annus (4 grudnia 1988), 3: AAS 81 (1989), 899.
⁵ Por. Jan Paweł II, List ap. Motu proprio Ecclesia Dei (2 lipca 1988), nr 6: AAS 80 (1988), 1498.

Tłumaczenie pochodzi z 51 numeru biuletynu Komisji Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów "Anamnesis"; tłum. ks. Janusz Kiernikowski.